دیروز پنجشنبه اول اسفند، ساعت ۲ بعد از ظهر و در جریان برگزاری کنفرانس وب ایران، زمان سخنرانی من بود و ساعاتی قبل از آن در حال تهیه پاورپوینتهای مرتبط بودم. عنوان سخنرانی ام رو چند روز قبل مشخص کرده بودم: «ارتباطات جامع بازاریابی یا IMC در کسب و کارهای آنلاین». البته عنوان سخنرانی من را در بروشورها «تبلیغات آنلاین» نوشته بودند که با توجه به اینکه همه حضار به نحوی با این مقوله به شکل عمومی آشنا بودند، تصمیم گرفتم تا به بحث عمومی تری در مورد عوامل موفقیت یک کسب و کار در حوزه آنلاین بپردازم و بنابراین مبحث مهمی همچون IMC را انتخاب کردم.

 

البته قبل از سخنرانی تا حد زیادی این سوال را از خودم پرسیدم که آیا مطلب من باید تخصصی باشد و بیشترین اطلاعات را به مخاطب بدهد و یا تنها الهام بخش باشد و بطور صمیمی بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند. اگر روش اول را می رفتم احتمالا افراد با دانش بیشتر جمع استقبال می کردند و در عوض دسته دوم که مخاطبان کمتر آشنا به مفاهیم بازاریابی هستند را از دست می دادم و در حالت دوم برعکس.

بنابرین سعی کردم حالت بیابین را بگیرم. در بخش هایی به مسائل پایه ای بازاریابی اشاره کردم و در بخش های مسائل عمقی تر و پیچیده تر. در عین جالیکه به مسائل عمقی چون بخش های یک برند وزیرساختهای ارتباطی شرکت، همچون تعریف «استراتژی پیام» Message Strategy و یا پیام خلاقانه یا Creative Message و یا حفظ انسجام و Consistency در همه پیامهای ارتباطی شرکت پرداختم، به مفاهیم آشناتری همچون ایمیل مارکتینگ، بازاریابی رسانه های اجتماعی، نیوزلتر یا خبرنامه ها و بلاگ نویسی نیز پرداختم و تلاش کردم با ارئه Factها یا آمارهایی نشان دهم که در این دنیای ارتباطات، نداشتن استراتژی ارتباطی یا Message Strategy، چگونه می تواند باعث شود که پیام آنها به مخاطب نرسیده و یا پیامهای متناقصی از آنها به مخاطب برسد.

این روش تا حد زیادی جواب داد و می دیدم که بعد از پایان سخنرانی افرادی که مراجه می کردند و یا خود با آنها درباره فیدبکشان گفتگو می کردم، برخی از آنها عنوان می کردند که عناوین برایشان جدید بوده و خیلی دوست دارند در مورد آنها بیشتر بدانند و برخی از دوستان کارشناس این حوزه نیز از اینکه مطالب نیازهای اصلی مخاطبان را پوشش می داد ابراز خوشحالی می کردند. محسن ملایری مدیر کانون کارآفرینی ایران هم که امسال برگزار کننده جشنواره بود، عنوان می کرد که امسال تنها سخنرانی که به بحث بازاریابی در حوزه آنلاین پرداخت من بودم و ازین جهت مطلب مورد نیاز مخاطبان بود.

اما نکته اصلی که من بعد از پایان جشنواره به آن فکر می کنم فیدبک هایی بود که از کسب و کارهای آنلاین ایرانی گرفتم. متاسفانه به غیر از عده ای معدود از برندهای موفق و برخی افراد خودساخته که با کنجکاوی و مطالعه و تجربه شخصی این علوم بازاریابی در حوزه کسب و کارهای آنلاین را فرا گرفته اند، اکثر کارآفرینان آنلاین ایرانی و برنامه نویسان و وبسایت ها با این مفاهیم بیگانه اند. 

  • مگر می توان رویای موفقیت و برند شدن را در ذهن داشت و اصولا پایه ای برندسازی را بکار نبست؟
  • مگر می توان برنامه استراتژیک ارتباطات بازاریابی نداشت؟
  • مگر می توان به روی اهمیت تحقیقات بازاریابی چشم فرو بست و کسب و کار را تنها با ایده و بدون تحقیق راه انداخت؟
  • مگر می توان رویای راه انداختن کسب و کارهای آنلاین را داشت و واژگانی مثل Lead Generation و یا Lead Nurturing و یا Landing Page و یا Conversion را نشناخت؟
  • مگر می توان بدون داشتن استراتژی مناسب در رسانه های اجتماعی در دوره رسانه های اجتماعی موفق شد؟
  • مگر می توان برنامه استراتژیک توسعه در دوره ای که همه استارتآپ ها باید برای رشد سریع برنامه داشته باشند، نداشت؟

متاسفانه باید بگویم من برای از بسیاری از کسانی که امیدهای خودشان را به موفقیت در بازار رو به رشد IT در ایران پیوند زده اند، ابراز نگرانی می کنم. اینها هنوز به دانش و علم و نگرش کافی مجهز نشده اند. ممکن است که به ابزار کافی و یا برخی به منابع کافی مجهز شده باشند اما بدون علم بازاریابی و استراتژی مجبورند آزمون و خطاهای زیادی را دنبال کنند و در نهایت جان سختی و امید و انگیزه آنها خواهد توانست آنها را از شر یأس و شکست ها حفظ کند.

امیدوارم به زودی بتوانم با همکاری با انجمن کارآفرینان ایران که برگزار کننده جشنواره وب و موبایل هستند، گروهی را تحت عنوان آکادمی کارآفرینی آنلاین و یا هر عنوان دیگر و با برنامه ای مدون تجهیز کنیم تا شور و شوق بسیاری از کارافرینان را به سمت آموزش سوق دهیم. البته می دانم الان اینها سایتی به نام «کاریا» Karya دارند که عموما مطالب خوبی منتشر می کند و ضریب نفوذ آن و روش های آموزش آن به گونه ای نیست که بتواند اثر بزرگ و جهشی بر صنعت وب ایران بگذارد.

در ضمن به زودی به دوستانی که بعد از پایان سخنرانی من سوالاتی را مطح کرده بودند با ایمیل پاسخ خواهم داد و اسلایدهای سخنرانی را هم منتشر خواهم کرد.