اپلیکیشن های پیام رسان موبایل در حال حاضر به عنصری حیاتی در ارتباطات بین فردی شهروندان تبدیل شده است. به موازات استفاده بیشتر از این اپ ها، نحوه مدیریت زمان استفاده یکی از دغدغه های جدی کاربران شده است. در این نوشته با تاکید بر مفهوم سرمایه اجتماعی راهی برای حل این مسئله ارائه می کنیم. راهی که در تغییر نگاه کاربر به این اپ ها نهفته است.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های پیام رسان در حال حاضر به جزئی از زندگی ‌روزمره افراد تبدیل شده است. البته شبکه‌های اجتماعی و اپ‌های پیام رسان علی‌رغم برخی شباهت‌های بنیادین، تفاوت‌های اساسی نیز با یکدیگر دارند. در اینجا تمرکز ما بر این اپ هاست، جایی که از یک منظر به شبکه‌های اجتماعی نزدیک می‌شوند.

 

به موازات گسترش روزافزون اپ‌های پیام‌رسان، مشکلاتی نیز در بین کاربران‌شان بوجود آمده است. بسیاری از این افراد کم کم به آن نرم افزارها معتاد شده و بطور بی رویه از آن‌ها استفاده می‌کنند. اغلب این استفاده بیش از حد به عضویت در گروه‌ها مربوط است.

اکنون هر کاربر می تواند به تعداد نامحدود گروه در هر یک از این اپ‌ها ایجاد کند و همزمان در تعداد نامحدود دیگری گروه عضو‌ شود. گروه‌هایی با تعداد اعضای مختلف که روزانه به تولید محتوا می‌پردازند و تعداد پیام‌های زیادی در آن‌ها رد و‌بدل می‌شود.

حضور فعال در این گروه‌ها و شرکت در مباحث چیزی است که اگر مدیریت نشود می‌تواند باعث ایجاد اختلال در زندگی عادی کاربر شود، چرا که مسلما تحقق چنین امری زمان زیادی می‌طلبد. در این نوشته راهکارهایی برای حل این مشکل پیشنهاد می‌شود.

 

استراتژی هرس

یکی از راه‌های مقابله با چنین وضعیتی حذف گروه‌ها است. کاربر می‌تواند از برخی گروه‌ها خارج شده تا زمان کمتری را صرف آن‌ها کند. این را می‌توان استراتژی هرس نامید. استراتژی هرس به معنای حذف گروه‌هایی است که به کار کاربر نمی آیند و خصوصا هنگامی اتفاق می‌افتد که کاربر بدون اطلاع و اجازه در این گروه‌ها عضو ‌شده است. 

استراتژی هرس می‌تواند مفید باشد اما باز هم کافی نیست و ممکن است کاربر پس از آن هم گروه‌های زیادی داشته باشد. اینجاست که باید بصورت مدیریت شده از این اپ ها بهره برد.

 

انواع کارکردهای اپ های پیام رسان

اپ‌های پیام رسان کارکردهای مختلفی دارند. اولین کارکرد آن‌ها برقراری ارتباط است، کاربران با استفاده از این اپ‌ها می توانند با دوستان خود و دیگر کاربران در ارتباط باشند. علاوه بر این کارکرد اوقات فراغت را نیز باید به این لیست افزود. کارکردهایی که برخی رسانه‌های سنتی نظیر تلویزیون و پیشتر مطبوعات داشتند نیز حالا به اپ‌ها منتقل شده است، مانند اطلاع رسانی.

این مبحث را باید مفصل‌تر دنبال کرد اما در این نوشته من می‌خواهم زاویه جدید در مورد کارکرد این اپ‌ها مطرح کنم. پتانسیل افزایش سرمایه اجتماعی. این کارکرد می‌تواند به کاربران در استفاده بهینه و مدیریت شده‌تر به نحوی که فعالیت‌های آن‌ها را به حداقل برساند، کمک کند.

 

سرمایه اجتماعی چیست؟

 به زبان خیلی ساده می‌توان گفت سرمایه اجتماعی همان ارتباطاتی است که شما دارید. فرض کنید شما در بین دوستان یک لوله کش و دندانپزشک دارید و فرد دیگری این ارتباطات را ندارد. در این حالت سرمایه اجتماعی شما بیشتر است.

البته همه رابطه‌ها باید در نظر گرفته شود اما هر چه تعداد رابطه‌های شما، تنوع، قدرت و نزدیکی آن‌ها بیشتر باشد، سرمایه اجتماعی‌تان افزایش می‌یابد. در واقع اگر در سرمایه اقتصادی، پول ملاک اصلی است، در سرمایه اجتماعی، رابطه حرف اول را می زند.

 

در مورد سرمایه اجتماعی نظریات زیادی وجود دارد، مهمترین نظریه پردازان این مفهوم کلمن، بوردیو، پوتنام و فوکویاما هستند که هر یک از منظری متفاوت به سرمایه اجتماعی پرداخته اند.

در نگاه پوتنام رابطه‌ها در شبکه‌ها تعریف می‌شوند، شبکه‌های ارتباطی که فرد در آنها عضو است. علاوه بر این هنجارها نیز مهم هستند. برخی دیگر از نظریه پردازان نیز اعتماد و مولفه های آن را در این مفهوم دخیل می‌دانند اما پوتنام همه آنها را در دو عنصر شبکه‌ها و هنجارها خلاصه می‌کند.

 

استراتژی سرمایه اجتماعی

این استراتژی یعنی لازم نیست شما در همه مکالمات و گفتگو‌های گروه‌هایتان حضور داشته باشید. شما می‌توانید به این گروه‌ها بعنوان منابع سرمایه اجتماعی نگاه کنید. البته ناگفته پیداست که منظور گروه‌های تخصصی و بعضا دوستانه است.

در گروه‌های تخصصی و دوستانه عضویت شما به این معناست که بالقوه با تعداد زیادی از افراد دیگر در ارتباطید. افراد و متخصصانی که در حالت عادی شاید دسترسی به آنها برایتان سخت می شد.

 

فرض کنید در یگ گروه تخصصی روابط عمومی عضو هستید، آنجا مدیران روابط عمومی زیادی حضور دارند و این سرمایه اجتماعی شما را افزایش می دهد. چرا که وقتی به آنها نیاز داشته باشید خیلی راحت‌تر می‌توانید به آن‌ها دسترسی پیدا کنید. حالا این را در مورد گروه‌های دیگر هم در نظر بگیرید. شما در شبکه‌هایی قرار می‌گیرید که تعداد زیادی کارشناس و متخصص وجود دارد.

علاوه بر این شما با عضویت در این گروه‎های می‌توانید سوالات و مشکلات خود پرسیده و پاسخ بگیرید. مثلا من در یک گروه متخصصان آی تی عضو هستم و هرگاه سوالی در مورد کامپیوتر برایم پیش می‌آید، آنجا مطرح می‌کنم و جواب میگیرم.

این مسئله برای من جایگزین جست‌وجوی اینترنتی شده است چرا که در نتایج موجود در اینترنت اگر راه حل کافی نباشد، کاری از دست شما برنمی‌آید اما در این حالت شما می‌توانید سوال های جدید خود را بپرسید و خیلی سریع‌تر به نتیجه برسید.

 

بنابراین هر چه شما گروه‌های مفیدتر با اعضای بهتر انتخاب کرده و عضو شوید، می‌توانید سرمایه اجتماعی خود را افزایش دهید. همانطور که گفتم نیازی نیست در مباحث شرکت کرده یا همه پیام‌ها را بخوانید، تنها بعنوان منبعی از سرمایه اجتماعی به آنها نگاه کنید و اینگونه مشکل مدیریت زمانتان به مقدار زیاد حل خواهد شد.

البته اگر در این گروه‌ها فعالیت مستمر داشته باشید و در گفتگو ها شرکت کنید سرمایه اجتماعی قویتری خواهید ساخت که به آن Bonding Social Capital می‌گویند و در مواقعی که نیاز دارید با احتمال بیشتری به کمک شما خواهند آمد.